Radom - siła w precyzji

Explicatio:potrzeba infrastruktury społecznej

Kluczem do sukcesu miasta jest kapitał ludzki. Osoby wykształcone, wnoszące w jego życie intelektualny zaczyn, tworzące kulturę. Elity świadomie związane ze swoim miastem kształtują jego pozytywny wizerunek, dbają o jego interesy na forum publicznym, zakładają przedsiębiorstwa i przyciągają inwestorów. W Radomiu mamy do czynienia z masowym odpływem kapitału ludzkiego. Wiąże się to nie tylko z trudną sytuacją na rynku pracy, lecz - przede wszystkim - z niedostatkiem instytucji naukowych i kulturalnych, które kształtują i przyciągają zdolnych, twórczych ludzi.

Druga połowa XX wieku to nie tylko brak inwestycji, lecz usuwanie z Radomia instytucji publicznych o znaczeniu ponadlokalnym. Jeszcze przed wojną w roku 1938 z Radomia do Chełma, a wkrótce potem do Lublina została przeniesiona dyrekcja okręgowa kolei. Utworzona w roku 1950 Szkoła Inżynierska w Radomiu dała początek dzisiejszej Politechnice Świętokrzyskiej w Kielcach, dopiero później zaś - Politechnice Radomskiej. Kadra radomskiego Studium Nauczycielskiego, zamkniętego w roku 1971, stała się zalążkiem Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach, dziś Uniwersytetu Jana Kochanowskiego; osoba patrona przypomina radomskie początki tej uczelni. Kielecka gazeta Słowo Ludu to przedwojenny dziennik Słowo, wydawany wówczas w Radomiu.

Sytuacja miała zmienić się po odzyskaniu statusu wojewódzkiego w roku 1975. Jednak 26 czerwca roku 1976 mają miejsce wypadki radomskie, po których Radom skazany jest przez partyjne władze na niebyt. Ten przypadek represji wobec miasta jako całości nie ma precedensu w dziejach Polski. Radom był celowo pomijany we wszelkich planach inwestycyjnych. Do dziś pozostaje największą w Polsce aglomeracją nie posiadającą ani państwowej uczelni humanistycznej, ani filharmonii. Tymczasem tego rodzaju instytucje tworzone były w ośrodkach znacznie mniejszych.

Sytuacja pogorszyła się po ponownej utracie statusu miasta wojewódzkiego w roku 1999. W ciągu ostatnich dziesięciu lat Radom utracił nie tylko urzędy wojewódzkie. Zniesiono także oddział Narodowego Banku Polskiego, Izbę Skarbową, Wydział Gospodarczy Sądu Okręgowego. Do Kielc przeniesiono Zakład Przewozów Regionalnych PKP. Za degradacją Radomia w sferze publicznej idą decyzje podmiotów prywatnych, które zazwyczaj dostosowują swoją strukturę do podziału terytorialnego państwa. Instytucje o ogólnokrajowym zasięgu działania, na przykład banki, na siedziby głównych oddziałów wybierają miasta wojewódzkie. Poczta Polska w roku 2010 zamknęła w Radomiu jedyne całodobowe okienko, argumentując wprost, że takie będą utrzymywane tylko w miastach wojewódzkich.

Wyposażenie w wybrane elementy infrastruktury o charakterze metropolitalnym.
Miasta 90-300 tysięcy mieszkańców (oprócz należących do konurbacji), Polska

Wyróżniono obecne miasta wojewódzkie

* w budowie

Źródło: opracowanie własne

Zwiększenie wyposażenia w infrastrukturę społeczną o znaczeniu regionalnym wydaje się najpilniejszym krokiem w celu przełamania kryzysu dotykającego region radomski. Warunkiem powstrzymania masowego odpływu kapitału ludzkiego jest przede wszystkim wzmocnienie ośrodka akademickiego, w tym zwiększenie wachlarza dostępnych kierunków kształcenia. Wstępnym krokiem może być tutaj powołanie nowej biblioteki naukowej, kolejnym – utworzenie drugiej uczelni publicznej, z uwzględnieniem w jej profilu nauk humanistycznych i przyrodniczych. W dziedzinie kultury bieżącym postulatem jest ustanowienie filharmonii, wraz z budową dużej sali koncertowo-widowiskowej. Tego rodzaju obiekt mógłby służyć również do organizacji większych konferencji. Dla zwiększenia udziału mediów publicznych w życiu miasta i regionu aktualny pozostaje wniosek o utworzenie w Radomiu redakcji i studiów nadawczych w ramach regionalnych oddziałów Polskiego Radia i Telewizji Polskiej. W dziedzinie lecznictwa szpitalnego – dla osiągnięcia dostępności porównywalnej z innymi regionami – wskazane byłoby powołanie nowego szpitala specjalistycznego z filią uczelni medycznej.

Radom, by móc pełnić rolę bieguna wzrostu dla otaczającego go obszaru problemowego, powinien uzyskać wyposażenie w infrastrukturę publiczną na poziomie porównywalnym z ośrodkami podobnej wielkości, takimi jak Częstochowa i Kielce. Warto podkreślić, iż zarysowane tutaj wyzwania nie leżą w zasięgu możliwości działania samorządu lokalnego. Należy je traktować jako postulat do polityki regionalnej państwa i województwa. Traktowanie Radomia jako ośrodka li-tylko subregionalnego będzie prowadzić do jego dalszej degradacji. Płyną stąd konkretne postulaty co do ustroju terytorialnego i polityki regionalnej państwa.

> Radom miastem wojewódzkim - postulaty