Radom - siła w precyzji

Dionizy Czachowski (1810 – 1863) - urodził się we wsi Niedabyl nad Pilicą, pochodził z rodziny szlacheckiej herbu „Korab”. Ukończył Gimnazjum Pijarów w Radomiu. Prawdopodobnie wziął udział w powstaniu listopadowym, stąd jego doświadczenie wojskowe. Już na początku powstania styczniowego przyłączył się do zgrupowania gen. Langiewicza w Wąchocku, gdzie pełnił funkcję szefa sztabu. Uczestniczył w najważniejszych bitwach (Małogoszcz, Pieskowa Skała, Chroberz, Grochowiska) i licznych potyczkach, wykazując odwagę i umiejętności taktyczne. Jego postawa często decydowała o losach bitwy.

W kwietniu rząd narodowy powierzył mu funkcję naczelnika wojskowego województwa sandomierskiego. Uporządkował siły powstańcze, a jego zgrupowanie liczyło 1,4 tys. ludzi. W ciągu 58 dni walk w sandomierskiem stoczył 6 bitew, jedną z nich tylko przegrywając. Atakował wroga niespodziewanie, a sztukę partyzancką doprowadził do perfekcji. Jesienią opuściło go szczęście. Dosięgnięty po przegranej bitwie pod Jurkowicami – zginął pod Jaworem Soleckim, rozsiekany szablami Moskali. Ciało pułkownika obwożono po okolicy, a w Radomiu wystawiono na widok publiczny w koszarach.

Zmarłego pochowano w bezimiennym grobie w Bukównie, skąd po latach odkopane szczątki przeniesiono do radomskiego mauzoleum. Obecnie prochy spoczywają w granitowym sarkofagu, w kaplicy kościoła o.o. Bernardynów w Radomiu.

Źródło tekstu: „Radomskie wędrówki regionalne. Wydarzenia, ludzie, zabytki, dziedzictwo kulturowe, przyroda” pod red. Janusza Pulnara, Radom 2000