Radom - siła w precyzji

Józef Grzecznarowski (1884 – 1976) - przez długie lata postać w Radomiu znana i dla miasta znacząca. Urodzony w Końskich w rodzinie robotniczej. Pracował jako garbarz. Człowiek niepokorny i niekonwencjonalny. Od 1904 r. w ciągłej rewolucyjnej opozycji. Członek organizacji bojowej PPS. Wykonawca samowolnego zamachu na strażnika więziennego, zresztą za pomocą samodzielnie zrobionego toporka, w innym zamachu ranny. Ukrywał się pod licznymi pseudonimami. Wielokrotnie więziony za działalność wywrotową, dwukrotnie skazany na śmierć przez warszawski Wojskowy Sąd Okręgowy, ułaskawiony i zesłany na katorgę do Smoleńska. Uwolniony – miał swój epizodyczny udział w Rewolucji Październikowej.

Po odzyskaniu niepodległości wrócił do kraju i na stałe osiadł w Radomiu. Pracował jako komendant Milicji Ludowej PPS, stał się wybitnym działaczem partii, i znów – w szeregach opozycji. W latach międzywojennych był posłem na Sejm i dwukrotnie prezydentem Radomia w latach 1927 – 1930 oraz 1938 – 1939. Niemniej został oskarżony o wywrotową agitację i dwukrotnie więziony.

Jako samorządowiec był inicjatorem inwestycji komunalnych: wodociągów miejskich z wieżą ciśnień na Glinicach, ujęcia wody i stacji pomp przy ulicy Filtrowej, kanalizacji miejskiej, gazowni z własną bocznicą kolejową, rzeźni miejskiej, fabryki nawozów, czterech szkół podstawowych, bloków mieszkalnych przy Mireckiego, Narutowicza i Filtrowej, baraków dla bezdomnych, cieplarni miejskiej, placu targowego, rozbudowy elektrowni miejskiej. Założył i zorganizował w mieście Towarzystwo Osiedli Robotniczych. Był też inicjatorem okazałego Domu Robotniczego na Placu Jagiellońskim - obecnego Teatru Powszechnego.

W latach 1928-1935 jako poseł przyczynił się do zbudowania linii kolejowej Radom-Warszawa. Sprowadził do Radomia m.in. fabrykę obuwia „Bata” i telefonów „Ericsson”.

W czasie wojny Niemcy aresztowali „czerwonego prezydenta” i aż do wyzwolenia przebywał w obozie koncentracyjnym.

Po wojnie Józef Grzecznarowski był założycielem i wieloletnim prezesem Radomskiej Spółdzielni Mieszkaniowej i inicjatorem budowy wielu osiedli.

Już w pierwszym powojennym roku Grzecznarowski założył Radomską Spółdzielnię Mieszkaniową, stanął na czele społecznego Przedsiębiorstwa Budowlanego, działał społecznie, został posłem, miał pomysł na stworzenie nowej partii. Prawdopodobnie za ten pomysł zdegradowano go do roli kierownika budowy i usunięto z macierzystej partii – za „odchylenia prawicowe”. Październik 1956 przyniósł Grzecznarowskiemu rehabilitację partyjną i możliwość dalszych działań. Zajął się budownictwem i do końca życia pełnił funkcję prezesa spółdzielni mieszkaniowej, która do dziś nosi jego imię.

Tytuł honorowego obywatele miasta Radomia nadany na mocy uchwały nr 715/2018 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 2 lipca 2018 r.

Źródło:

1. „Radomskie wędrówki regionalne. Wydarzenia, ludzie, zabytki, dziedzictwo kulturowe, przyroda” pod red. Janusza Pulnara, Radom 2000
2. Uzasadnienie do uchwały nr 715/2018 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 2 lipca 2018 r.